સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલ પર નિબંધ: ભારતના લોખંડના માણસ
સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલ, જેમને “ભારતના લોખંડના માણસ” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, ભારતની આઝાદી માટેના સંઘર્ષમાં અને આઝાદી પછીના નવા રાષ્ટ્રના નિર્માણમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવનારા એક મહત્વપૂર્ણ નેતા હતા. તેમના વારસાને તેમને ભારતના એકતા અને અખંડિતતા માટેની અજોડ પ્રતિબદ્ધતા, તેમના અસાધારણ રાજકીય વિવેક અને તેમની ભૂમિકા તરીકે યાદ કરવામાં આવે છે, જે દેશને બ્રિટિશ સામ્રાજ્યથી મુક્ત કરવામાં મદદરૂપ બન્યા.
પ્રારંભિક જીવન અને પૃષ્ઠભૂમિ
સરદાર પટેલ 31 ઓક્ટોબર, 1875ને ગુજરાતના નદીયાડ ગામમાં જન્મ્યા હતા. તેઓ એક સરમાર્ડ કુટુંબમાં જન્મ્યા હતા. તેમના પિતા ઝાવેરભાઈ પટેલ ખેતી કરતા હતા અને તેમની માતા લાડબા એક ગહન ધાર્મિક સ્ત્રી હતી. પટેલે પ્રાથમિક શિક્ષણ પોતાના ગામના શાળામાં મેળવ્યા પછી વધુ અભ્યાસ માટે અમદાવાદમાં દાખલ થયા. બાળપણમાં માતા અને પિતાના અવસાનના કઠિન સમયે તેમનો મનોબળ અને પરિસ્થિતિઓથી ઉપર ચડવાની ભાવના સરાહનીય હતી.
તેમણે લંડનના મિડલ ટેમ્પલમાં કાનૂની અભ્યાસ કર્યા અને બેરિસ્ટર બનવા માટે તાલીમ લીધી. ભારત પાછા ફર્યા બાદ, તેમણે અમદાવાદમાં કાયદો માટે પ્રેક્ટિસ શરૂ કરી, જ્યાં તે જલદી એક પ્રતિભાશાળી વકીલ તરીકે જાણીતા થયા.
રાજકારણમાં પ્રવેશ
તેમણે શરૂઆતમાં કાયદાની પ્રેક્ટિસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હતું, પરંતુ બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય વિરુદ્ધની ઉત્કટ અનુકૂળતા અને 20મી સદીના પ્રારંભિક દાયકાઓના ઘટનાક્રમોએ તેમને ભારતના આઝાદી સંઘર્ષમાં સક્રિય ભાગ લેવાનું પ્રેરિત કર્યું. તેમણે ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ (INC)માં જોડાવા માટે પસંદગી કરી અને મહાત્મા ગાંધીના નેતૃત્વથી પ્રેરણા મેળવી. ગાંધીજીની અહિંસા અને શાંત આંદોલનની તત્ત્વદર્ષણ સાથે સંકળાવવાનો તેમને મજબૂત વિષય લાગ્યો, જે આઝાદી માટેની લડાઈમાં મહત્વપૂર્ણ બની ગયો.
પટેલની પ્રથમ મહત્વપૂર્ણ રાજકીય પ્રવૃત્તિ 1918ની ખેડા સત્યાગ્રહમાં જોવા મળી. ખેડા વિસ્તારમાં કૃષિના દુખદાયક પરિસ્થિતિઓ અને ઊંચા કરોથી ખેડુતો દુઃખી હતા. પટેલ, ગાંધીજી સાથે મળીને ખેડૂતોને સંકલિત કરીને બ્રિટિશ સરકારના વિરોધમાં એક નોન-વાયોલેન્ટ લડાઈનું નેતૃત્વ કર્યું. ખેડા સત્યાગ્રહની સફળતા પાસેથી પટેલની પ્રતિષ્ઠા મજબૂત થઈ, અને આ પછી કેડા ગામના લોકોએ તેમને “સરદાર” તરીકે ઓળખવાનું શરૂ કર્યું.
બાર્ડોલી સત્યાગ્રહમાં ભૂમિકા
ખેડા સત્યાગ્રહ બાદ, 1928માં પટેલે બાર્ડોલી સત્યાગ્રહનું નેતૃત્વ કર્યું. બાર્ડોલી, ગુજરાતમાં ખેડૂતો પર લાંબા કરનો બોજ પરિયોજનામાં હતા. ફરીથી, પટેલે તેમના નેતૃત્વમાં આકસ્મિક રીતે લોકોનું મજબૂત સંકલન કર્યું અને નોન-વાયોલેન્ટ વિરોધમાંથી વિજય મેળવ્યો. બૃટિશ સરકારને કરવૈયાઓનો દબાવ ઘટાડવાનો નિર્ણય લેવો પડ્યો. આ વિજય સાથે, પટેલ રાષ્ટ્રીય નેતા તરીકે પ્રતિષ્ઠિત થયા. તેમનો સતત પ્રયાસ અને લોકો માટેના સરસ પરિણામોની પાછળ પટેલને ભારતના પ્રખર નેતા તરીકે માન્યતા મળતી રહી.
દેશના princely રાજ્યોનું સંકલન
આઝાદીના મલકોર બાદ, પટેલે ભારતના princely રાજ્યોના સંકલનમાં પ્રચંડ યોગદાન આપ્યું. આ princely રાજ્યોના સંકલન દ્વારા, ભારત કટિબદ્ધ અને સુશ્રાવ્ય રાષ્ટ્ર તરીકે મજબૂત બની શકે છે. ત્યારે, ભારતના princely રાજ્યોમાં લગભગ 500 થી વધુ princely રાજ્ય હતા, અને ઘણા રાજાઓએ ભારત સાથે જોડાવાની ઇચ્છા ન દર્શાવતી હતી.
આ સમસ્યાને ઉકેલવા માટે, પટેલે કડક, વ્યવહારિક અને વ્યૂહાત્મક દ્રષ્ટિએ તમામ રાજ્યોને જોડાવાના પ્રયાસો શરૂ કર્યા. તેમણે કેટલીકવાર સાથે તાલમેલ કરીને, અને કયાંક કડક રીતે, કેટલાક રાજ્યોના સંકલન માટે સફળતા મેળવી. આ કાર્યોના પરિણામે, મોટાભાગના princely રાજ્યો ભારતના સંગઠનમાં સામેલ થઈ ગયા.
વિભાજન અને સ્વાતંત્ર્યના પડકારો
1947 માં ભારતનો વિભાજન અને સ્વાતંત્ર્ય પછીનો કપરું સમય, સાથે સાથેના તોફાની અને ભયંકર હિંસા, મોટી સંખ્યામાં શરણાર્થીઓની આવક અને ધાર્મિક દ્રષ્ટિએ વિભાજન થયો. આ સ્વાતંત્ર્યના સમયગાળા દરમિયાન, પટેલે ભારતના નવા નેતા તરીકે તેમના લાયકાતના કૌશલ્ય અને વ્યૂહાત્મક પ્રણાલીઓનો ઉપયોગ કર્યો.
સરદાર પટેલની દ્રષ્ટિ
સરદાર પટેલની દ્રષ્ટિ, ભારતના એકતા, શક્તિ અને ધર્મનિરૂપક્ષતા માટે અખંડિત હતી. તેમણે સત્તાવાર બંધારણ, કેન્દ્રિય સરકાર અને સંકલિત રાજ્યોની મહત્વતા પર ભાર મૂક્યો. Patelના કાર્ય અને વ્યૂહાત્મક દ્રષ્ટિએ ભારતમાં રાજકીય એકતા વિકસાવવાનો પ્રયાસ કર્યો.
સરદાર પટેલનું વારસો
15 ડિસેમ્બર, 1950 ના રોજ સરદાર પટેલનો દેહાવસાન થયો. તેમનું અવસાન ભારત માટે એક મોટી ખોટ હતી, પરંતુ તેમનું વારસો આજે પણ જીવંત છે. સરદાર પટેલની દ્રષ્ટિ, દેશના રાજકીય સંકલન અને તેમના ઈતિહાસની યોગદાનની ખૂબ મોટી માન્યતા છે.
મુદ્રિત એકતા માટેના તેમના કાર્યને યાદ રાખવા માટે, ગુજરાતમાં Statue of Unity બનાવવામાં આવ્યું છે. આ મૂર્તિ સરદાર પટેલના વિચારધારા, એકતા અને સંકલનના પ્રતીક તરીકે ઉભી રહી છે.
નિષ્કર્ષ
સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ એ એવા નેતા હતા જેમણે દેશના સંઘર્ષ અને સ્વાતંત્ર્યમાં મોટા યોગદાન આપ્યું હતું. તેમના કામો અને દ્રષ્ટિએ ભારતને એક મજબૂત, એકતાવાન અને વૈવિધ્યપૂર્ણ દેશ બનાવવામાં મદદ કરી.